आय. टी. आय. : वेल्डर
![Image](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhgjAXFY28gnDI6mp8dCGUItqJ8nsjkJgIQgfvjyAadeLjMXQyqVGn5C9iYN53xZc530mjJyNi-UFeAtLPa_wAZcRDy1U_V8CQ1zRTCwsAtbSsVjiV-XHYr4IHIUtGj-5aOWhroZpkX1DfHgP_N-pLoukrZdgkA8e-Nh74D14c0qWM-LhZ5w-_N7kxaYi4/s320/welder.jpg)
वेल्डर दोन अथवा त्याहून अधिक धातूंना जोडण्याच्या प्रक्रियेला ‘वेल्डिंग’ असे म्हटले जाते, तर वेल्डिंग करणाऱ्या कारागिरास ‘वेल्डर’ म्हणतात. भारतात दरवर्षी अंदाजे ६० दशलक्ष टन पोलादाचा वापर होतो. त्यातील बहुतेक पोलाद हे रेल्वेगाड्या, अवजड वाहने, पूल आदी ठिकाणी वापरले जाते. देशात मॅन्युफॅक्चारिंग, पायाभूत विकास, वीजनिर्मिती, जहाज बांधणी, रेल्वे, बिल्डींग बांधकाम, ऑटो क्षेत्र, संरक्षण साधने अश्या विविध क्षेत्रांचा झपाट्याने विकास होत आहे. या प्रत्येक क्षेत्रात स्टीलच्या वापरात मोठ्या प्रमाणात वाढ झालेली आहे. भारतात दरडोई स्टीलचा वापर जेमतेम ६० किलो असून अमेरिकेत हेच प्रमाण दरडोई ३०० किलो आहे. इतर देशांचा विचार करता जगाची सरासरी २१५ किलो स्टीलची आहे. पुढील पाच वर्षात स्टीलच्या प्रमाणात तिपटीने वाढ होणार असून मोठ्या प्रमाणात कुशल वेल्डरची गरज लागणार आहे. याचाच विचार करून सद्या राज्यात माध्यमिक शाळेतच विद्यार्थ्यांना मल्टी स्कील अंतर्गत वेल्डिंगचे प्रशिक्षण दिले जाते. यात प्रामुख्याने वेल्डिंगचे प्रकार आर्क, गॅस, फोर्ज वेल्डिंगचे प्रात्यक्षिक, विविध जोड, वेल्डिंग करतांना घ्यावयाची काळजी,